A que temos dereito como pacientes?

A protección dos dereitos dos doentes é unha das principais garantías dunha asistencia sanitaria de calidade, así como do cumprimento dun dos dereitos básicos das persoas, a saúde. Hai xa varias décadas que diferentes declaracións incidiron na necesidade de establecer uns dereitos básicos para aquelas persoas que necesiten asistencia médica nun momento determinado e que, no caso da podoloxía española, recóllense no Código Deontolóxico do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Podólogos de España.

Desde as primeiras posturas respecto do asunto na Declaración Universal dos Dereitos Humanos da ONU (París, 1948), fóronse perfilando en diferentes escritos e normas xurídicas os cimentos dos dereitos do enfermo, fundados principalmente nun cambio da relación entre médico e paciente. Así, nos últimos anos obviouse o modelo tradicional, no que a persoa enferma era un mero receptor do diagnóstico e disposición do especialista sanitario, pasando a outro no que cada paciente ten unha ampla capacidade de decisión sobre as probas diagnósticas e os tratamentos que recibe.

En España, a normativa acerca dos dereitos dos enfermos concretouse por primeira vez na Lei Xeral de Sanidade (1986), cuxa modificación en 2002 reafirmou a autonomía dos pacientes en canto á información e a documentación clínica. Nestas disposición establécese como dereito fundamental coñecer o diagnóstico da patoloxía que poida presentar un doente, así como as súas consecuencias, e a competencia para decidir o que considere conveniente sobre os posibles tratamentos que recomende o especialista que o avalíe. Do mesmo xeito, recoñécese o dereito do enfermo a negarse a calquera tratamento, excepto en certos casos que determina a lei, polo que se fai necesario o seu consentimento libre e voluntario a ser tratado farmacoloxicamente.

Por outro lado, o paciente tamén ten dereito a que se respecte a súa vontade de non ser informado respecto ás afeccións que poida sufrir, e á confidencialidade dos datos referentes á súa saúde, é dicir, que ninguén poida acceder a eles a menos que a lei ampare esta opción.

Con relación aos dereitos propios dos doentes que acudan a un podólogo, o xa mencionado Código Deontolóxico da profesión especifica algúns dos dereitos xa explicados, tomando como punto de partida o dereito básico de toda persoa enferma a recibir unha atención podolóxica de calidade científica e humana. Desta forma, o paciente ten dereito a solicitar información por escrito en calquera momento do tratamento ao que decida someterse, ademais do dereito para recibir un informe de Alta ou Asistencia ao finalizar dita medicación.

Unido ao anterior, a asistencia podolóxica eficiente implica unha relación de confianza entre o especialista e o enfermo, o cal concede ao doente a suficiencia para elixir ou cambiar de podólogo cando así o considere oportuno. Por último, o podólogo ten, ademais, o deber de informarse sobre a posible medicación ou procedementos dependentes doutros especialistas aos que se estea sometendo a persoa que está a atender, co fin de valorar contraindicacións e coordinar a súa evolución.